چرا در ابتدای سوره حمد صفات «رب العالمین»، «الرحمن»، «الرحیم»، «مالک یوم الدین» برای خداوند به کار رفته؟

چرا در ابتدای سوره حمد صفات «رب العالمین»، «الرحمن»، «الرحیم»، «مالک یوم الدین» برای خداوند به کار رفته؟ آیا این صفات در اینجا خصوصیتی دارند؟ مثلا چرا از صفاتی مثل «السلام المؤمن المهیمن» استفاده نشده؟

ج: در ادبیات عرب یک قاعده‌ای داریم؛ اینکه گاهی وصف، مشعر به علیت است. مثلا من به شما می‌گم: «برو سوالت را از آقای محسنی دانا بپرس»؛ اینجا وصف دانا اشاره‌ای داره به اینکه چرا من گفته‌ام سوالت را از آقای محسنی بپرس. به عبارت دیگه می‌تونیم جمله رو این‌طور تفسیر کنیم که: «برو سوالت رو از آقای محسنی بپرس؛ چون ایشون دانا است». پس درسته که ظاهرش وصف بود؛ ولی یه تعلیلی هم می‌شه ازش کشید بیرون.

حالا تو آیات ابتدایی سوره حمد، اصل جمله چی بود؟ «الحمد لله» بعد این صفات رو برای خدا آورد: «رب العالمین»، «الرحمن»، «الرحیم»، «مالک یوم الدین». می‌تونیم بگیم اینجا هم وصف، مشعر به علیت هست؛ یعنی چرا «الحمد لله»؟ چون خدا «رب العالمین» هست. چرا «الحمد لله»؟ چون خدا «الرحمن الرحیم» هست. چرا «الحمد لله»؟ چون خدا «مالک یوم الدین» هست. اینکه می‌گم تمام ستایش‌ها مال خداست، بدون دلیل حرف نزدم؛ دلیلش وجود این صفات بود.