منظور از «کلما رزقوا منها من ثمرة رزقا قالوا هذا الذی رزقنا من قبل و اتوا به متشابها» در آیه 25 سوره بقره چیه؟ آیا نعمت‌های الهی تکراری هستن؟

منظور از «کلما رزقوا منها من ثمرة رزقا قالوا هذا الذی رزقنا من قبل و اتوا به متشابها» در آیه 25 سوره بقره چیه؟ آیا نعمت‌های الهی تکراری هستن؟

ج: بعضی‌ها گفتن: منظور اینه که این نعمت‌ها به خاطر کاراییه که ما قبلاً تو دنیا انجام دادیم و زمینه‌ش از قبل فراهم شده.

یه عده دیگه هم گفتن: وقتی میوه‌های بهشتی رو برای بار دوم میارن، بهشتی‌ها می‌گن: این همون میوه‌ایه که قبلاً خوردیم؛ ولی وقتی می‌خورن، می‌بینن طعم جدید و لذت تازه‌ای داره! مثلاً تو این دنیا وقتی یه سیب یا انگور رو می‌خوریم، هر بار همون طعم قبلی رو حس می‌کنیم؛ ولی تو بهشت، حتی اگه میوه از همون نوع باشه، هر دفعه یه مزه‌ی تازه داره، جوری که انگار هیچ تکراری توش نیست.

بعضی‌ها هم گفتن: منظور اینه که وقتی میوه‌های بهشتی رو می‌بینن، ظاهرش براشون آشناست و شبیه میوه‌های دنیاست تا غریبه به نظر نیاد؛ ولی وقتی می‌خورن، یه طعم فوق‌العاده تازه و متفاوت حس می‌کنن.

هیچ اشکالی نداره که این جمله شامل همه‌ی این معناها باشه؛ چون الفاظ قرآن گاهی چند لایه معنا داره.

بعد اضافه می‌کنه: «و براشون میوه‌هایی میارن که همه‌شون به هم شبیهن» (وَ أُتُوا بِهِ مُتَشابِهاً).

یعنی همشون از نظر خوبی و زیبایی در بالاترین درجه‌ان؛ جوری که نمی‌شه یکی رو به بقیه ترجیح داد. برعکس میوه‌های این دنیا که بعضیاش نارس و بعضیا زیادی رسیده‌ان، بعضیا کم‌رنگ و بی‌بو و بعضیا خوش‌بو و معطرن؛ ولی میوه‌های بهشت یکی از یکی شیرین‌تر، خوش‌بوتر و زیباترن!

نمونه، ج 1، ص 140

اینکه در جای‌جای تفسیر نمونه می‌بینیم احتمالات مختلف با هم جمع می‌شن، علتش یه مبنای اصولی هست. در اصول بحث می‌شه که آیا جایزه یک لفظ در بیشتر از یک معنا استعمال بشه یا نه؟ یعنی متکلم می‌تونه از یک لفظ دو یا سه معنا یا بیشتر رو اراده کنه یا نه؛ فقط باید از یک لفظ، یک معنا رو اراده کنه. ظاهرا اکثر اصولیون می‌گن: استعمال لفظ در بیشتر از یک معنا جایز نیست. ولی آیت الله مکارم شیرازی می‌گه: لفظ می‌تونه در بیشتر از یک معنا استعمال بشه. پس یادتون باشه دلیل اینکه در تفسیر نمونه این‌قدر احتمالات با هم جمع می‌شن، این مبنا است. و اتفاقا ما هم قبول نداریم که یک لفظ، چند معنا داشته باشه. البته این در مقام ظاهر کلامه. در باطن کلام اشکال نداره؛ یک کلام صدتا بطن داشته باشه. ولی آنچه ظاهر کلامه، یک معنا بیشتر نمی‌تونه مراد متکلم باشه.