دو هدایتی که در آیات 2 و 5 سوره بقره آمده، آیا از حیث ماهیت با هم تفاوت دارند؟

دو هدایتی که در آیات 2 و 5 سوره بقره آمده، آیا از حیث ماهیت با هم تفاوت دارند؟

ج: به عقیده علامه طباطبایی بله.

خلاصه دیدگاه علامه طباطبایی درباره فرق هدایت در آیه ۲ و ۵ سوره بقره:

دو نوع هدایت

هدایت اول: پیش از قرآن است و ریشه در سلامت فطرت انسان دارد.

انسان با فطرت سالم، به نیازمندی خود به یک مبدأ غیبی، توحید، نبوت و معاد آگاه می‌شود.

بر اساس همین آگاهی به اعمالی مانند ایمان، نماز و انفاق روی می‌آورد.

هدایت دوم: پس از ایمان اولیه و به‌وسیله قرآن به دست می‌آید.

این هدایت، مؤمنان را در مسیر ایمان ثابت‌قدم‌تر می‌کند و مراتب بالاتری از معرفت و عمل صالح به آنان می‌بخشد.

تقابل با گمراهی

همان‌گونه که مؤمنان در میان دو هدایت قرار می‌گیرند، کافران و منافقان نیز در میان دو گمراهی هستند:

1. گمراهی نخست ناشی از انتخاب و رفتار خودشان.

2. گمراهی دوم به شکل کیفر الهی که انحراف اولشان را تثبیت می‌کند.

نتیجه

- قرآن هدایت تازه‌ای را به مؤمنان می‌دهد که بر پایه هدایت فطری و ایمان اولیه‌شان است.

- ایمان و عمل صالح، میان این دو هدایت قرار دارد و باعث رشد و تکامل معنوی انسان می‌شود.

- «هدی للمتقین» اشاره به هدایت فطری داره و «هدی من ربهم» اشاره به هدایت قرآنی داره.

نقد من:

آنچه ما از این آیات می‌فهمیم اینه که هر دو هدایت به همون هدایت قرآنی و تشریعی اشاره داره؛ چون هدایت اول به قرآن و هدایت دوم به خدا استناد داده شده؛ چطور هدایتی که به قرآن استناد داده شده رو به معنای هدایت فطری و اقدامی از طرف مؤمن قبل از تعالیم انبیاء بدانیم؟

پس به نظر ما هر دو هدایت از یک سنخ است و هدایت دوم تاکیدی بر هدایت اول است.